–
Selçuklu Yabgu (Han) Saltukluları Tigini (şehzadesi)
“Mavi Gezegen” in şairi, Yazar TİGİN ORÇUN ÖNTAŞ
fotoğraf; Tigin Orçun, Petersburg / 2011 / Rusya
Tigin Orçun’un Yazınsal Üretimleri
“Mavi Gezegen” in şairi, Yazar TİGİN ORÇUN ÖNTAŞ;
Erken ve üretken bir yaşta yitirdiğimiz sevgili Tigin Orçun, yazar Aysaltuk v. Öntaş‘ın “tek” çocuğudur.
“mavi Gezegen” in Şairi Yazar Tigin (şehzade) Orçun Öntaş; erken yaşlarda aramızdan ayrıldığında, ardında 12 yazınsal eser bırakmıştır. “Suskun Yabgu” adlı eserinin 66. Sayfasında okuruna; kendisini, konat’ı (Selçuklu Saltukluları)’nı şöyle tanımlar, anlatır;
Ben Tigin Orçun Öntaş büyük eylemci / düşünür / dilbilimci bir babanın / kendisi gibi / mürekkebi bozkır mavisi / kalemi hırçın / şair oğluyum
Genel Tarih Yazıcıları on iki asır önce / Oğuz Kınık’larının / bilinen ilk kağanı / Büyük Ata’m Tankut İlteriş Alp Togan’ı / soy ağacımın 1 numarası ;
Beni de Konat’ımın son “Savaşçı Yabgusu” bilge babamdan sonra 34. kuşak Selçuklu Saltuklu Tigin’i (şehzadesi) sayar / mücadelemizi onarlar
Benden öncekiler için de / söyleyeceklerim var tabi onlar da Siyasal Tarih Biliminin konusu yengileriyle / yenilgileriyle Ders Kitapları’nda okutuluyorlar şimdi
Ben Bilge Saltuk / Aysaltuk’un “tek evladı” / yol / kalem yoldaşı Tigin Orçun boy / budun / Konat Ata’larım gibi töremi / yasa’mı bildim Anadilim’i / Türkçe’mi yurdum / toprağım belledim susanlardan / susturulanlardan / savrulanlardan olmadım Öz’üm Su’dan / Işık’tandır Konat’ım / Halk’ım Yücelsin / Bilinir Olsun. …
Aysaltuk v. Orçun Öntaş Asyatik Dilleri Bilim Merkezi Edebiyat Kurulu
Aysaltuk v. Tigin Orçun Öntaş Kültür // Sanatevi
Tigin orçun öntaş’ın
yazınsal çalışmalarından örnekler
2014 ‘ün sonlarında genç yaşta yitirdiğimiz;
Şair, yazar Tigin orçun öntaş; Edebiyatımızın yaşayan çınarı,
Türk Dilleri ve Tarihi, Edebiyat Kuramcısı, Dilbilimci ; Bilim Kültür, Sanat insanı Aysaltuk v.öntaş’ın “tek evladı” dır.
Yitikliğiyle ardında, büyük acılar bırakan genç Şairin yazınsal yapıtlarından bazıları, aşağıda gösterilmiştir.
—————————————————————————-
Tigin orçun öntaş’ın şiirleri’NİN
İÇERİK YAZINSAL ÇÖZÜMLERİNDEN ÖRNEKLER
Fotoğraf ; Tigin Orçun lise yıllarında
Tigin, Yazınsal Çalışmaları nedeniyle Rusya ‘da kaldığı süreçlerin birinde
YAZINSAL SUNUM
“Mavi Gezegen” in
Şairi, yazar
TİGİN Orçun Öntaş
Erken yitikliğinin sarsıcı ağrılarının ardından, heryıl adına düzenlenen; “Mavi Gezegen” in Şairi, Yazar Tigin Orçun Öntaş Anadil Türkçe ” EDEBİYAT ÖDÜLLERİ ” ve tüm etkinliklerle birlikte, Tigin Orçun Öntaş ” Sosyal Sorumluluk Projeleri ” adlı yazınsal etkinliklerin tamamı; Aysaltuk V. Orçun Öntaş Asyatik Dilleri Bilim Merkezi tarafından “KURUMSAL” olarak yürütülüp, sürdürülmektedir.
Tigin Orçun Öntaş, çağdaş şiirin en bunalımlı döneminde, ayrık bir karşıtlık olarak ortaya çıkan, Türk şiirinde, yaratıcısı, yazınsal oluşturucusu bilge şair, yazar, dil bilimci ve Edebiyat Kuramcısı babasına (A.V.Öntaş) ait olan; şiirimizde “Yeni Bir Kuram” ve “Yazınsal Akım“ olarak da kabul edilen, Eytişim (Diyalaktik) Özdekçi (Özdeksel) şiir akımının öncülerindendir.
Tigin Orçun, yazınsal anlatılarında, kendi şiir örgüsünü yaratmış, kendi anlatılarına en uygun sessel, imgesel şiir tekniğini oluşturmuş az sayıdaki şairlerimizdendir.
Erken yaşta yitirdiğimiz şair ve yazar Tigin Orçun öntaş; öğrencilik yıllarından başlamak üzere, eğitim-öğretimden arta kalan sürelerini; ülkemizin yazınsal belleği olarak da bilinen babasına ait yayınevlerinin “edebiyat” mutfaklarında bulunmuş; yazınsal edimlerle, birikimlerle kendini çoğaltmıştır.
Tigin Orçun öntaş, 1990 yılından itibaren, babasının kurduğu Hasat Yayınları, Orçun Eğitim Yayınları, İlk aşama Yayınları, İlay Yayınları ve Ödül Yayınlarının yürütüm kadrolarında yer almıştır. Tigin Orçun, yazınsal üretimlerle, edebiyatla olan ilişkisini de hiç ara vermeden, kesmeden sürdürmüş, coşkulu dizeleriyle kendi tekniğini oluşturmuştur.
Doğasal, toplumsal karşıtlıkların şairidir Tigin Orçun öntaş. Kendi çizgisine yakın usta şairlerden çok ayrı bir yerden, AYIRT edilir karşıtlıklarla seslenir okuyucusuna. Yersel bir şair olmaktan çok, bilinir, bilinmez gezegenlerin şairidir. Bu nedenle, okurları onu; “Mavi Gezegen” in şairi olarak betimler, nitelerler.
Tigin, aynı çizgideki şairler gibi köylerden, ovalardan, sam yelinin geçtiği çiy düşmüş bozkırlardan, kardelenleriyle karları, dağların yamaçlarını öpen yalçın kayalıklardan, şehirlerden seslenmez salt.
Sürecin usta şairleri gibi aynı sese, söze, geç, güç gelen her bir karşıtlığa usunu, yüreğini bilinçle, dirençle yoğurur, kendine öz bir ses, söz, imgesel dizeleriyle karşı koyar. Tigin, bir karşı duruşun, direnişin imgesiyle kucaklar her bir karşıtlığı… İşçilerin, ekmek peşinde koşanların, öksüz, yalnız tüten yoksul evlerin dumanlarıyla geçer akşamları, aysız geceleri. Yıldırım, şimşek yüklü bulutların ışıklı yağmurlarıyla iner toprağa, yaprağa, sulara…
En taçlı, seçkin kısa sözcüklerle oluşturur mavi dizelerini. Durgun su lotuslarının (nilüferlerinin) kut’sanmış renkleriyle gülümser halkının yaralı çocuklarına, emekçilerine…Toprağa sıralı düşmüş gelincikleri, karanfilleri , peygamber çiçeklerini kırmızılar nehirsel imgeleri. Okyanus mercanlarının, şakayıklarının sesi olur. En asi ırmakların, gizemli sancıların çığılığıyla ışıklandırır, yakar kara karanlıkları. Okyanusların mavi soluğudur imgeleri Tigin Orçun Öntaş’ın.
Suya, nehire, denize, okyanusa kıyısı olan her bir alıç, ardıç, ağaç gölgesinin kızıl gülüşü olur taç’lı dizeleriyle Tigin Orçun…
Anlatıları ;
her gün’ün doğumunda, oluşumunda, yitiminde ; ağacının yeşiline, dalına, gövdesine yaslanır; çocuklarının yüreğine dokunur sessizce; ırmak ırmak, nehir nehir bir ulu sonsuzluk içinde akar ; çoğalır.
İpek yeleli atların, tayların toynaklarıyla, kanatlarıyla kınaladığı bozkırlarını. İçli, yanık bir kavalın sesiyle sarar her bir yüreği. Örter masalsı karlarıyla yağız yeri. Yağmuruyla, yeliyle sarar mavi toprağını; yeniden doğmak, üretmek, direnmek, tanımlı yeni söylenceleri “Taç” landırmak için…
yabguAySaltuk vakıf suyayınları
Tigin / Kiev’de
PAYLAŞILIR !..
Bugün (30 Mart) , Tigin Orçun Öntaş’ın doğum günü.
Sevgili Tigin Orçun Öntaş’ın, en verimli dönemlerine ait yazınsal birikimlerinin bir bölümü daha; adını da taşıyan Bilim Merkezi’mizin ilgili Yazınsal Kurumlarının özverili çalışmalarının sonucunda ; aşağıda adlarıyla görsellerden de anlaşılacağı gibi; Tigin Orçun Öntaş’ın
7 adet seçki yapıtı’ı, vakıf’ımızca yayınlanarak edebiyatımıza kazandırılmıştır. Diğer yazınsal birikimleriyle ilgili çalışmalar sürdürülmektedir.
Yayınlanan seçkileri
- Sudaki Kozmik İz
- Bıraktığım Gibi Kal
- Suskun Yabgu’nun Güncesi
- Üzgünüm Böyle Gitmeseydin
- Ağlama Nehirler Durulunca Dönerim
- Bozkırlarımın Mavi Gülüşü
- Düşler de kanar, vurulur
Tüm anılarını kucaklarız.
Şairin,
“Sudaki Kozmik İz” adlı yapıtından;
“…her bir
ağrılı bakış
külleriyle besliyor
dumanlarıyla
aklığını örtüyor
saçlarımın
ay karanlık
gece solumuyor
ıhlamur çiçeklerinin
taçlarını yağmalıyor
yarasalar
karıncalar
yırtılıyor
gün ışımadan
kelebeklerin kanadı // beşiklerindeki bebelerin
pembe dudakları
nilüferlerin ağaran güne
uyananları
kardan gülüşler
yarınlar
hangi gül ağacının
dibinde
gölgesinde
bu işin neresinde durur hıdırellez’ler
görünmez // bilinmez tanrılar
ağlayan tanrıçalar
var mı bir bileni var mı .…”
Tigin Orçun Öntaş
Şairin,
(Suskun Yabgu’nun Güncesi) yapıtından;
“… yazıyorum
yazdıklarım çiçeklenmiyor
gülümsemiyor
kar
buz üstünde
kalemim asi
mürekkebim hırçın asya ‘da idil
bilge nil Afrika da
bir başka yerde
susmayan
susturulamayan kızıl bir nehir
misisipi amazon’larda vahşi çığlık buz çöllerinde
kanayan çiçek …”
Tigin orçun öntaş
Şairin,
“Bıraktığım Gibi Kal” yapıtından;
“… çakalların
kuzgunların
saldırısına uğradık
kıyım
talan sofralarındaydık
zındanlarda
kurtların
kardelenlerin
dudakları öptü
kanayan yaramızı
gözyaşlarımızı
oysa
küçücük bir çocuktum
yivsiz namlu önlerine
bırakıldığımda
el kadar
bir kefendi çığlığım
örtünemedim
kana boyanmıştı
gece
dağları
suları titretti
isyanımız
direncimizi
kutsadı
yağmur kuşları
turnalar
filamingo sürüleri
kızıldı nehirler
türküler
gelinlerin kanafçeleri
döl tutmuştu
kısraklar otlaklarında
kurtlar doğumdaydı
inlerinde ejderhalar
şahmaranlar
hıçkırıklar ardındaydı gün
bir gün toprağa düşecekti çığlıklarım ..”
Tigin Orçun Öntaş
Şairin, “Ağlama, Nehirler
Durulunca Dönerim” adlı yapıtından;
“… sarpların
en kadim yabanılları
donmuş yamaçları
himalayaların
alplerin kalbi ağrır
çürütür aşklarını
hasret
kan susar
isimsiz
işlemesizdir mendilleri
kanafçelerinde gül kurutulur kızların, gelinlerin …”
Tigin Orçun Öntaş
Şairin,
“ Üzgünüm, Böyle Gitmeseydin”adlı yapıtından;
“… ağlama
ısırma dudaklarını
kanatma
çizme
sakız ağaçlarını
dağ kengerlerini
bulutlar kızıl ağlarken
halkımla aynı saflarda
senli yüreğim
seni fazla
çok ötelerinde görür
olurlamaz kavgam
dizelerim
mor dağlar
gittin
“ gelme
dönme ” demem
diyemem
uzak dur bulandırma
buz dağlarımın
sularını
gönlümün yalazlarını
ağrılarını yüreğimin
unutma
ağıtlar da
yer
yurt tutar
gecikmiş ağrılar gibi
kırgınım
çok incindim
incittin beşikleri
salıngaçları …”
tigin Orçun Öntaş
Şairin,“ Düşler de Kanar, Vurulur” adlı yapıtından;
“… sen de
gör
duy
sorgula çocuk
ölmeden su
dal
ağaç
ozanların dizeleri
kavalımın sesi
haydi durma doğrul ayağa kalk çocuk
kilisede çanların
camilerde ezanların
inanç evlerinin
çağrıları susmadan
analarını yitirmeden kuzular
ateş böcekleri susmadan
şafak sökmeden
nilüfer taçlarının
sevişenlerinin üstüne erken çık yola kendini eksilteni sevmez yıl
geceyi yalnız
önlemsiz
geçenler
örümceklerin
ağrılı
ağılı olanları
dizeleri yırtılmış
şairler …”
tigin orçun öntaş
Şairin,
“ Bozkırımın Mavi Gülüşü” adlı yapıtından;
“… gamı yoktu
kederi yoktu
ateşi yoktu gönlümün
sen kanatlarını
suya çamura
değdirmeden önce
saçlarımın her
bir telini
ayırmamıştı rüzgar
alıç
karamuk
dikenleri bitmezdi
girmezdi koynuma hiç
sen gelmeden önce …”
tigin orçun öntaş
Yazarın, “Vanasiya!..
Anadolu Kamonika’larının
Mavi Kutbu” adlı yapıtından;
“…Ah…
Spartaküs
Troya’nın kozmik yarası
Kale önlerinde
Çarmıhını tutan el
Paris’in gülen yüzü
“ Hektor”
Aklımın
Yüreğimin
Yaralı ustası
Gece neden yaralı
Dizlerinin üstüne
Oturmuş dağlar
Kim ağlattı suları
Çıplak şimdi
Yatağında nehirler
Ah..
Vanasiya’nın
kızıl kanatlı perisi
halkımın
Mavi kutbu
Pensilya…
Düşürme toprağa
Kınalı parmaklarından süzülen
Kılıcımın gözyaşlarını
Ne zaman kana doymuş toprak
düşman
Öpmesin
Benden başkası
Kimse Hiçbir kimse
saçlarının perçemini
tanrı da
tanrıça da olsa / Tigin Orçun Öntaş
yabguSaltuk vakıf suyayınları
Tigin Rusya gezisinde
“mavi gezegen” in şairi, yazar Tigin ORÇUN ÖNTAŞ
Edebiyat Ödülleri
Tigin Orçun Öntaş
“EDEBİYAT” eTKİnliKleRi’ nin
Tarihsel Yolculuğu…
- Sevgili Tigin’in “ESERLERİ” nin ilk’leriyle, adıyla anılan
- kurumsal“EdebiyatEtkinlikleri”nin; edebiyatımızın yazınsal belleğine konumlandırılmalarının ardından, tarihsel yolculuklarını da kurumsalolarak güvenle sürdürecektir.
- Eserlerinin, gelecek kuşaklarınyüreklerinde,belleklerinde yaşaması, yaşatılması; tüm sevenleri gibi, sevgili tigin’i de, bozok bozkırlarıyla, “Vanasiya” nın mavi göğünün “Taç” landırdığı toprağında, gönendirecek, erinçli kılacaktır. Özlemle anıyoruz…
- Edb.Etk. Yrt.Kurulu
ETKİNLİK SUNUMU
Yeryuvarı’ı edebiyatında olduğu gibi, ülkemizde de yazınsal etkinliklerin gelişmesi, yetkinleşmesi ( !.) adına gerçekleştirilen tüm “EDEBİYAT ÖDÜLLERi” adlı ETKİNLİKLİK‘ lerin içerikleri, oluşum “biçem” leri, biçimleri, parlatılmış yöntemleriyle uygulanırlıkları hep tartışılmıştır.
Bu nedenle, yazınımız (edebiyatımız) ‘ la ilgili bu bulanık süreç, ülkemiz yazınını bilinçli, bilinçsiz bir açmaza, çıkmaza sürüklemiştir.
Salt bu yüzden, kendilerini bu “YAZINSAL BULANIK” lığın dışında tutan, YAŞAMLARI BOYUNCA bu sürece hiçbir şekilde katılmayan, katkı sunmayan;
kişiliklerini, yazınsal birikimlerini; Türk “edebiyatı” nı tekeline almış bir avuç sermaye artığı bu yazınsal “kirletici“lerinin, “edebiyat barbar“larıyla, tüketim “mafya“larının yağmalarının dışında tutmayı başarmış, kotarmış;
yazınımıza taç’lı katkılar sunmuş, üretken yazarlarımızın var olduğu da bilinir.
Bu nedenle; “TİGİN ORÇUN ÖNTAŞ – ayrık – “EDEBİYAT” ÖDÜLLERİ” ndeki “ AYRIK” sözcüğü, bilinçli bir tanımlama olarak kullanılarak;
Bu gün, ülkemizde uygulanmakta olan “EDEBİYAT ÖDÜLLERİ” adlı “MASALSI (!) ” etkinliklerden,
“ ayrımlı“ bir yazınsal etkinlik olduğu vurgulanmakta;
bu “tanım”lama, ETKİNLİK YÖNERGE‘ lerinde de belirtildiği gibi, bilinçli bir ” ayrıksal belirtge”, yazınsal “yeni bir seçenek“ olarak sunulmakta, kullanılmaktadır.
Y
Tigin Orçun Öntaş
“ayrık” – “ardışık” “edebiyat” ödülleri
A – Mavi Gezegen’in
Şairi
Selçuklu YABGU SaltukluLARI
Tigin’i yazar orçun öntaş’ın
şiirleri’NİN
İÇERİK YAZINSAL ÇÖZÜMÜ
tigin orçun öntaş’ın şiirleriyle ilgili yazınsal bir tanımlama; birkaç tümce kurmak gerekirse, onun kendi şiir örgüsünde, kendi olan ve çağdaş yönsemelerin sınırlarının ötesine uzanan, içsel bir teknikle şiirini tamamladığı yadsınamaz.
Paul Eluard, Mayakovski ve diğer şiir ustalarının; şiir de örgüledikleri imge, ritm ve ses ilişkilerine, genç şairimiz; derin olgusallık ve kurgusallıklarla oluşturduğu dizelerinde, Türkçe’mizin en taç’lı kısa sözcüklerinin arkasına, nehir’sel, sessel imge’ler sağnağıyla, evrensel, özdeksel geçişlerle şiirini toplumsallaştırarak, kendinden sonraki kuşakların yüreğine dokunuyor.
———————————————————————
Tigin Orçun,
“evren-doğa-insan-toplum-diyalektik ilişkilerini”, tümcül ve yazınsal olarak çok etkili kullanırken; “toplumcu-gerçekçi” bir “biçemi” de; kendi yazınsal uğraşısının öznesi olarak belirlemiş olmasıyla da ; Türk yazınının yazınsal belleğinde yerini almış görünüyor.
Genç şairimiz, düşüncesiyle, yaşam biçimiyle ve eserleriyle her sürecin öznesi olmayı sürdürecek, sonsuza dek halkının ve onların çocuklarının taç’lı belleklerinde, yüreklerinde hep varolmayı, yaşamayı sürdürerek; Mavi Gezegen’lerini taç’landıracaklardır… …………………………………………………….
Tigin Orçun Öntaş’ın şiirleri, mavi gezegen’imizin tüm özdeksel öznelerinin; evren-uzay-mekan ilişkileriyle birlikte sorgulandığı masalsı, öyküleme, mitolojik anlatı bir şiir’dir.
Tigin Orçun, evren-doğa-insan-toplum- diyalektik ilişkilerini, eserlerinde tümcül kullananarak; “toplumcu- gerçekçi “ şiir çözümlemelerini, okuruyla paylaşmaktadır.
Tigin (şehzade) Orçun Öntaş’ın şiirlerinde örgülediği imge, ritim, söz ve ses gücü; etkisi çok güçlü okyanus “dip” akıntılarına benzeyen söylencesel dizelerine; aklı, duyguyu sarsan, çoğaltan bir ulu bilgeliği de okuyucusunun kucağına, yüreğine koymuş görünüyor.
Şair, yaşadığı doğasal, toplumsal süreçlerle; dün’ümüzü sorgular, okuyucusuna sorgulatırken;
yarınlarımızı da tarihsel gerçekçilik ve bütünlük içinde, yeniden çözümlenmesini öngörüyor,
yüreğine, usuna sığınıyor çocuklarının…
yabguSaltuk vakıf suyayınları
Aysaltuk v. Tigin Orçun Öntaş Kültür Sanatevi
Tigin ORÇUN ÖNTAŞ
” Sosyal Sorumluluk Proje ” leri