AYSALTUK V.ORÇUN ÖNTAŞ

fotoğraf : aysaltuk v.orçun öntaş –  kırşehir 2018 ekim

 ANIT’SAL KURGAN’IN TARİHSEL  /                                                                                                       MİTOLOJİK / YAZINSAL  SUNUM’U ! …

            “ … Anıt’sal Kurgan ;                                                                                                                                                 Anadolu Selçuklu (Saltuklu) Devleti’nin (1086) kurucularından; devletin  2’nci Han’ı (Yabgu’su) İnanç Biygu Tuğrul (Kasım) Saltuk’un torunlarından, Genel Tarih’imizin ve Edebiyat’ımızın Taç’lı belleği AySaltuk v. Öntaş’ın, kendisi gibi şair ve yazar olan tek “evlat’ı, oğlu “Mavi Gezegen” in şairi, yazar  Tigin  (şehzade)  Orçun’un, 20 Kasım 2014 yılında  “vefat” ının ardından yaptırılmıştır.

ANIT’SAL KURGAN’IN SÖYLENCE‘SEL ( Mitolojik)  ÖYKÜSÜ

             “Mitolojik Tasarı’ mı  Bilge AySaltuk tarafından kurgulanarak gerçekleştirilen bu  Anıt’sal Yapı ; “Oğuz Kozmogoni”sinin ana öge’lerinden Kutsal ( DOKUZ DAL’LI  KAYIN AĞACI  “TÜREYİŞ” )söylence ’ sinin   özne’lerine “özdeş”  ;                                                                bir’isi toprak altında “gömüt”lük (mezarlık), Sekiz’i de toprak üstünde “Kosmos Belirtge”  olmak üzere Dokuz Kat (bölüm) olarak konumlandırılmıştır.                             – Kurgan’ın Ana Gövde’sinin altına denk gelen gömüt’lük (mezar’lık) bölümünde  Bilge AySaltuk ,                                                                                                                                                                       – Kurgan’ın sağ’ındaki  (güney) Yıldız’lı  “balbal’ın altındaki  gömütlük’de                          Tigin (şehzade) Orçun.                                                                                                                                               –  sol’undaki ( kuzey) “Ay” belirtge’li  “ balbal’ ın altında da Tigin’in annesi K.Ünser Öntaş’ın gömüt’ü (mezarı)  bulunmaktadır.

TARİH “DÜN” ÜNÜ  “İNKAR” ETMEZ /   ANIMSATIR  HEP !…

               “… AySaltuk v.  Öntaş,  “Toplumsal Mücadelesi’ nin her sürecinde, düşünceleri ; siyasal / yazınsal eylemleri, sayısız üretimleri / eserleri’yle, Selçuklu Saltukluları Önder’liği nedeniyle de,  Siyasal İktidarlarca baskılanmış,  ağır işkencelere “maruz” bırakılarak, prangalara vurulmuş ve yıllarca zından’larda  tutulmuştur.                                                 Tüm bu olumsuz süreçler nedeniyle Bilge AySaltuk , üretimlerinin, eserlerinin büyükçe bir bölümünü sık sık “atıldığı”   ölüm “hücre”lerinde, zından’larda ve  cezaevleri’nde yazmak durumunda kalmış, bırakılmıştır.                                                                                  Bu zor ve ağır koşullar Tigin Orçun’un çocukluk ve gençlik yılları süresince sürmüş; babasına yapılan haksızlıkların, işkence’lerin ve zından’larının “zorunlu” tanığı yapılarak;  “hayat’ı “kabus’a çevrilmiştir.                                                                                                    Ne yazık ki, tüm bu olumsuz süreçler Tigin’in  aramızdan erken ayrılmasının nedeni olmuştur. Tigin’in, bilge babası gibi ; Büyük Ata’ları Selçuklu’larla ilgili Bilimsel / Yazınsal  Üretim’leriyle birlikte,  “ Soy’sal Birikim”leri  ve  donanım’ları nedeniyle de,  ailesi ve konat’ı (Selçuklu Saltukluları)’nca “önder’liği onanmış bir Selçuklu Tigin’i olarak görüldüğü bir süreçte, O’nun “hüzün”lü kayıp’ı,   ailesi ve Konat’ı için büyük bir yıkıma neden olmuştur.                                                                                                        Genel Tarih Yazıcı’ları,  mücadelesi / üretimleri ve “Taç” lı birikimleri nedeniyle Bilge AySaltuk’u,  Selçuklu Saltukluları “Hanedan Soy” sıra’lı dizilim’inin 33’ncü “Son Savaşçı”Yabgusu ; oğlu Tigin Orçun’u da 34’üncü  Hanedan Tigin’i olarak kabul ederler.                                                                                                                                                                                             Üzerinde yaşadığımız  bu “ Kutsal  Toprak” ları,  halkımıza “Vatan / Yurt” yapan /  ; (Anadolu) ‘yu  bize armağan eden  tüm Selçuklu  Siyasal Önder’leriyle Konat’ını;  bilimsel ve yazınsal  “Çaba / Çalışma” ve “yorulmaz”  mücadeleleriyle,  Halk’ının  yüreğinde, belleğinde  “Taç” lı sayfalar açan  (Baba – Oğul ) ;                            her iki Selçuklu Hanedan Üye’si,  tanım’sız süreç’lerin “Siyasal Girişim”cileri bu “Kutlu” Aile’yi ve  mücadelelerini kucaklıyor,  selamlıyoruz.

               Efsane’lerin, masal’ların ve destan’ların özne’si tüm kahramanların; Yer’in, Su’ların ve  Mavi Gök’ün derin sonsuzluklarında “nefes” almaları dileğiyle ! …”                                                                                                                                                                     Temmuz / 2023

                                                                                               AySaltuk v.Orçun Öntaş Asyatik Dilleri                                                                                                                                    Bilim Merkezi                                                                                                                                                   Edebiyat ve Tarih Kurulu

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI DERGİ’sinin

SUNUMU

       Türk Dil Kurumu’nun aylık yayın organı olan TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI DERGİ’sinin ocak 2010/ 697. sayısında, yazarımız Aysaltuk V. Öntaşla ilgili yapılan bilimsel bir sunumda ;

       “…(Aysaltuk V.) Öntaş, gerçek bir dil bilinci ve duyarlılığıyla eserler ortaya koyan, tüm eserlerinde Türkçenin kendi olanaklarından kendi zenginliğinden yararlanan yazarlarımızdandır.”  Vurgusundan   sonra;

       “ … edebiyatın farklı türlerinde daha başka birçok eser veren Öntaş, BU ESERLERİNİN TAMAMINDA TÜRKÇENİN ÖĞRETİMİNİ HEDEFLEMEKTEDİR.” Denilmekte,

       yazarın  eserleriyle bilimsel çalışmalarını Türkçenin kendi öz kaynaklarıyla, olanaklarıyla taç’landırdığını okurlarına övünçlü duyurmakta;  yazınsal tüm eserlerinin Türk Dilinin doğru öğrenimiyle öğretiminde birer “ ÖRNEK “ lem oluşturduğunu yazmaktadır.

           Türk edebiyatında, Türkçeyi en iyi kullanan yazarlarımızdan biri olarak kabul edilen Türk Dilleri ve Türk Edebiyatı Tarihçisi, Ön (proto)  Türkler Araştırmacısı, eğitimci, şair ve yazar, Yayınevimizin Kültür ve Sanat Evi Bölüm Başkanı Aysaltuk Vahap Öntaş,  tüm, yazınsal çalışmalarından da anlaşılacağı üzere;

       edebiyat dünyasına yüzlerce eser kazandırmanın yanı sıra, “Ana Dilimiz Türkçe”yle ilgili çeşitli bilimsel çalışmalar, sunumlar yaptı; 20.000 saati aşkın söyleşiler gerçekleştirerek yüz binlerce katılımcının usunda, yüreğinde  “Ana Dilimiz Türkçe”yle ilgili bir duyarlılık oluşmasına katkıda bulundu.

       TDK’nun aylık yayın organı olan TÜRK DİLİ DİL VE EDEBİYAT DERGİ’sinin yukarıda belirtilen ilgili sayısında, vurgulandığı gibi;

        “ …edebiyatın farklı türlerinde daha başka birçok eserler veren Öntaş.” Değerlendirmesinin ardından, yazarın; “ Onlarca” eserlerinden de söz ederek, “Onun”, yazınsal üretkenliğini özellikle belirtmektedirler.

       Yazarımız Aysaltuk Vahap Öntaş,  Ana Dilimiz Türkçemizle ilgili birikimlerini, Ankara ilimiz başta olmak üzere yurdun ayrımlı bölgelerindeki eğitim kurumlarında söyleşiler, paneller, konferanslar gibi etkinliklerle  paylaşmaktadır.

       Katılımcılar üstünde etkin ve kalıcı bir Anadil Türkçe “FARKINDALIĞI” yaratacak; tüm bu bilimsel çabalarıyla, uygulamalı eserlerinin;

       dil öğrenimiyle, öğretiminde kullanılmakta olan “Teknik Araç Ve Gereçlerin” yetkinleşmesine; katılımcıların “Türkçe Söz Varlıklarıyla; Türkçe kullanımlarının ” gelişmesi konusunda, etkili bir “DİL” bilinci oluşturmaktadır.

                                       Değerli bilim insanının çabalarını esenliyoruz……

                           ÖDÜL KÜLTÜR SANATEVİ

Kültür yayıncılığı bizim, uzunca bir süredir usumuzdaki bir taslaktı. Okurumuzun karşısına bir “ilk” ürünle çıkıp, düşümüzü gerçekleştirirken; okurla, bu alanda yazınsal üretim yapanlara da yayın evi olarak “ilkelerimizi, ilklerimizi” bildirmek, duyurmak istedik.

“Türkçe”mizin, çokça sorun yaşadığı bir süreçte, yayınevi olarak olarak “Ana Dil”imize karşı ötelenemez işlevlerimizin olduğunu anımsatmak istedik. Bunu, yaşanılan bu kutsuz sürece bir katkı olarak da algılamadık, bunun yaşamsal bir gereklilik olduğunu düşündük.

Tüm bu nedenlerle

Türk dilinin kullanımının öznelleştirildiği bir dönemde, yapıtını yayınlayacağımız yazarın da, dil konusunda “ilkeleri, ilkleri” olan, dil duyarlılığıyla donatılmış birisinin olmasını yeğledik doğrusu.

Böylelikle, bundan sonra yayımlayacağımız kültür kitaplarıyla ilgili de, bu işin “mutfağın”da olan, “ana dil” duyarlılığıyla üreten, yazın üretimi yapanlarla birlikte çalışabileceğimizin duyurusunu yapmak istedik.

Yapıtlarında, Türkçemizin gövde, ses, tümce yapısıyla, onun bİlge sözcüklerini, okurunun doğarcığına sunan, yazarımız Aysaltuk V. Öntaş’ında yayınevimiz gibi “ilke”leri,  “ilk”leri  olan biri olduğunu – kendi okurlarından özür dileyerek- okuru olacaklara onun yazınsal ölçütlerinin bazılarını burada belirtmek, okurun bunları  bilmesini istedik.

            Türk yazınında , Türkçeyi en iyi kullanan yazarlarımızdan biri olarak bilinen yazarın;

– “Türkçe Anadilimiz” konulu,  10.000 saati aşkın, anadilimizle ilgili çeşitli söyleşiler düzenleyen “ilk”lerden olması

– Yapıtlarının hiç birinde, “ve, ama, fakat, lakin…gibi” yabancı bağlaçlar kullanmaması, kimi eleştirmenlere göre

“Son yüz yılımız için de (ve) bağlacı kullanmayan Nurullah Ataç’ın da içinde olduğu, üç yazarımızdan biri” olarak nitelendirilmesi;

– Türk eğitim yayıncılığına önemli katkıları olan  yazarın,  bu alanda nitelikli yapıtlar üreterek milyonlarca öğrencinin usunda, temiz, kalıcı bir yer edinmiş olması,

– Edebiyatımıza onlarca (masal, öykü, şiir, roman, deneme, araştırma) yapıtla katılması, katkı sunması,

– “Türk Dili”yle ilgili çeşitli çalışmaları, araştırmalarıyla, yazınımıza yeni bir soluk getirmesi,

– Yazarımız Aysaltuk V. Öntaş’ın kendine özgü bir biçeminin (uslup) olması. Yapıtlarında, edebiyatın en zor  dediği, “sanat”sal anlatımı seçmiş olması, bu biçemle çok kalıcı ürünler vermesi,

– Yapıtları, biçim, içerik olarak incelendiğinde, onun ne denli ayrımlı, dil bakımından ne denli duyarlı olduğunu okurunca onanacak, kendi diline yönelmesi, yazarımızı, bizi şimdiden övünçlendirecektir.

ÖDÜL Kültür Sanat Evi

aysaltuk v. öntaş‘ın

ANA DİL sunumu

“Her dil, kendini yaratan, oluşturan insan topluluklarının binlerce, milyonlarca yıl süren topluluk yaşamlarının ürünüdür, sonucudur.

            Bu özlü yanıyla diller, kendilerinin yaratıcısı olan toplumlara aittir. Dil kıyıcılığı yapanlar, yaşadıkları tarihsel sürecin kültür eksilmesinin özdeği (maddesi)  olduklarını bilmelidirler.

            Dillerin de insanlar gibi canlı varlıklar oldukları unutulmamalıdır. “Ana dil” ler, dirimsel (biyolojik) dillerin ağız boşluğundaki  yeteneklerinin en “kutsal” sonuçlarıdır. Ölen, öldürülen her bir insanla; bildiği dillerin de öldüğü, ustan (akıldan) çıkarılmamalıdır hiç!.. 

            Öyleyse diller, ait oldukları toplumların ellerinden alınmamalıdır. Tersine, o dilin ait olduğu topluluklarca kullanılmasının koşulları yaratılmalı; özendirilip, evrensel kültür mutfağında yerini alması sağlanmalıdır.

            …..Kazakistan’ın başkenti Alma- Ata yakınlarındaki Esik kasabasında yapılan kazılarda; üzerinde 26 harften oluşan Göktürk yazısı bulunan  gümüş bir kap, Türklerin tarih sürecindeki yazıyla olan yolculuğunun bilinen ilk halkasıdır. Bilim adamları bu kabın M.Ö. V. , 1V. yüzyıla ait olduğunu saptamışlardır. Dil biliimciler bu yazının Göktürkçe yazısının ilk (arkaik) dönemlerine ait olduğu yargısına varmışlardır.          Türklerde yazının M.Ö. V. yüz yılda kullanıldığının ilk yazılı belgesi olan bu tarihsel belge; Türk dilinin diğer diller içindeki konumunu, önemini belirtmeye yeterli olsa gerektir.

            Her toplum gibi Türkler de, üzerinde yaşadığımız anakaranın önemli bir gerçeğidir. Bu nedenle, binlerce yıllık kutlu bir dil geleneği olan ulusumuzun, söz varlığının giderek bozulma noktasında olması düşündürücüdür!

            Tarih, kendi dili için var olamayanların; birilerinin dillerinin yaşatıcısı durumuna düştüklerine çok tanık olmuştur.
            Dağarcığımızda bulunan her bir yabancı sözcüğün yerine “Türkçe” karşılıklarını koymanız, kullanmanız dileğiyle….”

aysaltuk v.öntaş

Eğitim Yayınları;
– Hasat M. Dergileri   (43 adet)
– Orçun ölçme-değerlendirme T. Dergileri  (43 adet)
– İlk Aşama Dergileri   (43 adet)

– Çeşitli yardımcı ders kitapları

MASAL DİZİSİ

– Aygün Masal Dizisi ( 8 kitap  ilköğretim l., 2., 3. sınıflara)
– Sutay Masal Dizisi   ( 8   ”             ”                 ”        )
– Alkım Masal Dizisi  ( 4    ”     ”                  ”               )
– Işık Öykü Dizisi         ( 4    ”             ”                   ”     )

Katıldığı Etkinlikler   :
– Çeşitli özel televizyon programları
– TRT ( Akşama doğru -S.Levent- , İnt; diğer kanalları)
– Çeşitli radyo programları
– “Dil, Ana Dil Türkçe” konulu söyleşiler.
– Yazarın yapıtlarıyla ilgili söyleşiler, dinletilerle imza günleri

Yazar, yazınla ilgili çalışmalarını ara vermeden sürdürmekte, araştırmalarıyla bitmiş durumdaki “yapıt”larını yayına hazırlamaktadır.
Aysaltuk V. Öntaş’ın okurunu yeni “yapıt” larla taçlandırması dileğiyle…

kaynak : yazarla ilgili bazı  –ayrımlı – kurumların belgelikleri, belgeler, görüşler, dergiler, sunumlar,  akademisyen, bilim insanlarıyla, sanatçı, yazarların düşünceleri, görüşleri…

 YAZINSAL   BASINDAN …  

Aysaltuk v. Öntaş‘la ilgili  sunumlardan örnekler 

“Kusursuz bir toplumsal belleğe sahip yazar, “yapıtlarında” Türkçe‘yi  bir “virtüöz” gibi kullanıyor. Kutluyorum !..
Prof. Halil Çivi (Dekan)

   “Yapıtlarında hiç emeklemeden, dizlerinin üzerinde sürünmeden; başı omuzlarının üstünde dimdik koşan bir ışıtmacı A.V. öntaş.”
Yazar Remzi İnanç

“…..Yapıtlarında, bir bakıma doğanın “diyalektiği“ni şiirselleştiriyor  a.v.öntaş. …  “ ONU OKURKEN, DİNLERKEN”  Bir pastoral Senfoni” dinler gibi oluyorsunuz. İçiniz dışınız çiçekleniyor.”
Eleştirmen-Şair
Atilla Aşut

“Yapıtlarında kullandığı şiirsel dil, Dede Korkut‘la yazınsal akrabalığını ele veriyor. Kutluyorum!..”
Prof. İlhan Tomambay

“…  (–Aysaltuk Öntaş–)   … Türk Dilleriyle ilgili bilimsel ve yazınsal çaba ve çalışmaları nedeniyle;  Ulusal ve Uluslararası  Edebiyat Dünyasında; Türkçenin “ Yaşayan ”  Yurttaşı olarak bilinen;  Eğitimci,  “ Edebiyat ” ve Türk Dilleri Kuramcısı,  Tarihçi,  Proto (ön)  Türkler  Araştırmacısı, Şair ve Yazar ….  Aysaltuk Öntaş’ın  YARIM  ASIRLIK “Rüya”sı olan;

AVRASYA DİLLERİ ETİMOLOJİK KURULUMLARIYLA ilgili kendi adını taşıyan Bilim Merkezi’ni,  ANTALYA’da gerçekleştirme girişimi, Antalyalılarca da övünçlü karşılanmış, …. tüm çalışmalarını kucaklamışlardır. …

” Prof.Dr. Mehmet Altunkaya ( Akdeniz Ünv. Rektör  Yardımcısı)

– Aysaltuk v.Öntaş Bilim Projesinden –

          Türk Dili ve Edebiyat Dergisi‘nin OCAK 2010 sayısında Aysaltuk V. Öntaş ile ilgili değerlendirme yazısında; aşağıdaki tanımlamalarla yazarın Türkçe birikimi anlatılmıştır.

          Aysaltuk V. Öntaş, Adem Terzi’nin “Ağaç Yurdun Elleriyse” hakkında YAYIN DÜNYASINDAN yazısı, Ödül Kültür Sanat Evi Yayını, Ankara 2009, 72 s.

Türk edebiyatında, Türkçeyi en iyi kullanan yazarlarımızdan biri olarak kabul edilen Türk Dilleri / Türk Edebiyatı Tarihçisi ve Kuramcısı, Ön (proto) Türkler Araştırmacısı, Eğitimci, Şair ve Yazar, Ödül Kültür ve Sanatevi Bölüm Başkanı Aysaltuk Vahap Öntaş,  ilişikteki yazınsal çalışmalarından da anlaşılacağı üzere; edebiyat dünyasına onlarca eser kazandırmanın yanı sıra, “Ana Dilimiz Türkçe”yle ilgili çeşitli bilimsel çalışmalar, sunumlar yaptı; 10.000 saati aşkın söyleşiler gerçekleştirerek on binlerce katılımcının usunda, yüreğinde  “Ana Dilimiz Türkçe”yle ilgili bir duyarlılık oluşmasına katkıda bulundu. 

TDK’nun aylık yayın organı olan TÜRK DİLİ DİL VE EDEBİYAT DERGİ’sinin ocak 2010 / 697. sayısında, yazarımız Aysaltuk V. Öntaşla ilgili yapılan  bir sunumda ; 

“…(Aysaltuk V.) Öntaş,  gerçek bir dil bilinci ve duyarlılığıyla eserler ortaya koyan, tüm eserlerinde Türkçenin kendi olanaklarından, kendi zenginliğinden yararlanan yazarlarımızdandır.” Vurgusu yapıldıktan sonra, 

            “ …edebiyatın farklı türlerinde daha başka birçok eser veren Öntaş, BU ESERLERİNİN TAMAMINDA TÜRKÇENİN ÖĞRETİMİNİ HEDEFLEMEKTEDİR.Bunu yaparken de başka dillere başvurmadan yine Türkçenin kendi olanaklarından yararlanma yoluna gitmektedir. Eserlerinde çoğumuzun aslında bildiği ama nedense pek kullanılmayan (………..)…   gibi daha pek çok Türkçe söze yer vermekte, bunlarla da güzel ve kendi alanında YETKİN ESERLER ORTAYA KONULACAĞINI GÖSTERMEKTEDİR. (… ..)  gibi araştırma ve inceleme eserleri ve eğitime yönelik çeşitli yayınlarıyla burada adını sayamadığımız başka birçok eseri bulunmaktadır. Yazarın yukarıda sayılan eserlerinin adlarından bile üretkenliğinin yanı sıra dilimiz konusundaki duyarlılığı rahatça anlaşılabilmektedir. …. .. Eserlerinin başında ve sonunda Türkçenin kullanımına yönelik soruşturmalara da yer veren yazar, yine her eserinde, o eserde yabancıları yerine tercih ettiği Türkçe sözlere yönelik ayrıntılı dizinler de vermektedir. BUNLAR DA YAZARIN DİL DUYARLILIĞINI GÖSTERMESİ AÇISINDAN DİKKATE DEĞERDİR…..”  Denilmekte, yazarın  yazınsal biçemi (uslup)’yle  dilsel birikimlerinin Türkçenin ana damarlarından beslendiğini, eserleriyle bilimsel çalışmalarını Türkçenin kendi öz kaynaklarıyla, olanaklarıyla taçlandırdığını okurlarına övünçlü duyurmakta;  yazınsal tüm eserlerinin Türk Dilinin doğru öğrenimiyle öğretiminde birer “ ÖRNEK “ lem oluşturduğunu yazmaktadır. 

Yazarımız Aysaltuk Vahap Öntaş,  Ana Dilimiz Türkçemizle ilgili birikimlerini, Ankara ilimiz başta olmak üzere yurdun ayrımlı bölgelerindeki eğitim kurumlarıyla illerimizin orta ve ilk öğretim okullarında söyleşiler, paneller, konferanslar, kitap günleri gibi etkinliklerle  paylaşmaktadır. 

Ana Dilimiz Türkçe ile tüm bilimsel çalışmaları, çabaları dil dostları, bilim insanlarıyla Türk Dil Kurumunca da övünçlü bulunan yazarımızın “ANA DİLİMİZ”le ilgili bu “gönüllü” etkinlikleri, İLLERİMİZDE BULUNAN ÖRGÜN EĞİTİM KURUMLARINDA; kurumsal yetkilerle gerçekleşmesi sağlanmaktadır.  

Türkçemizin çokça sorun yaşadığı bir süreçte, anadilimizin hedef kitlesi konumunda olan (akademisyen, öğretmen, öğrenci, veli) katılımcılar üstünde etkin ve kalıcı bir “FARKINDALIK” yaratmakta; tüm bu bilimsel eserlerin, dil öğrenimiyle, öğretiminde kullanılmakta olan “Teknik Araç Ve Gereçlerin” yetkinleşmesine; katılımcıların “Türkçe Söz Varlıklarıyla; Türkçe kullanımlarının “ gelişmesi konusunda, etkili bir “DİL” bilinci oluşturmaktadır. 

ÖDÜL KÜLTÜR SANATEVİ 

Yazarın “dil“le ilgili duyarlılığı salt yazdıklarıyla, yapıtlarıyla da sınırlı değil hiç. Aysaltuk V. Öntaş’ın, 2000 – 2004 yılları arasında başkent Ankara başta olmak üzere, yurdun değişik kentlerindeki Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda, 20.000 saatı aşkın “Ana Dil – Türkçe – Bilim- yazın (roman, öykü, şiir, masal)  Dili – Eğitim-Öğretim dilimiz “ konulu bir söyleşi sürecini de unutmamak gerek.  

 Bu süreç yazarın daha önce oluşturduğu kendi okur kitlesiyle buluştuğu, kaynaştığı bir süreçtir. Dil bilincinin, yazar- okur bileşimiyle doruğa çıktığı bu dönem, yazara önemli yeni sorumluluklar yüklemiş, çalışmalarını bu yönde yoğunlaştırmıştır. 

Bu anlatılar. yapıtlar–  yazarın en olgun dönemlerinin sonuçlarıdır.  Onu daha iyi tanımak, değerlendirebilmek için “ilk” gençlik dönemlerini de irdelemek, bilmek gerekir.  

Yazar öğrenimini Ankara’da; A.İ.T.İ.Akademisini bitirerek tamamlar. Aysaltuk V. Öntaş’ın ilk gençlik-öğrencilik dönemleri önemli “toplum”sal çalkantılarla geçer. Siyasal tarihimizde önemli bir yeri olan (1970-1980) Askeri darbelerinin tanığı olmakla kalmaz; o da kendi yaşıtları gençler gibi; “Darbe“lerin –mağdurları-kurbanları- arasına sokulur. Çünkü yazarı bu süreçlerde “olay“lara tanıklık etmekten çok, bu toplumsal dönüşümlerin (gençlik-işçi hareketlerinin)  ateşli bir katılımcısı olarak görürüz. O kendi kuşağının (68’liler) üyeleri gibi  yine toplumun, kitlelerin önündedir her zaman. Kuşağının ağrılarıyla büyütür, besler acılarını.  

Yazar bu süreçlerde yaşadıklarını “Benim Yaram Sargı Öksüzüdür” şiir yapıtındaki dizeleriyle; kendinden sonraki kuşaklara coşkulu, yazınsal bir anlatımla aktarır. 

 ŞİİRİN DİZELERİ KAYMIŞ, DÜZELECEK…

“Deli türküm oy                                       Akrepleri öpmüşüm      

 Kanatsız delice kuşum                             Mor sırtlı çiyanları 

              Sıkmışım canımı kabında          örümcekleri 

         Sargısız tutmuşum yaramı                Ağısızlarına bakmamışım                    

         İlaçsız, sağınsız koymuşum                               Yüz vermemişim 

                                sarı sıcaklara                                        dokuncasızlarına… 

          Bakmışım bebeler  gibi                           Adı duyulmamış yeri      belirlenememiş                                                    

          Yalamışım kurtlar                                  mağralara girmişim 

                  Aslanlar                                           En koyu karanlıklarını                                              yılanlar gibi                                                       beklemişim 

         Buzlar, kabuklar bağlayıncaya değin                       Kızdırmışım geceyi 

           Uyumamışım, kırpmamışım gözümü                      Kızdırmışım karanlıkları 

           Kurtlandırmamışım yaramı                           En yabanıl yaratıkları 

                   bir kez de olsa                                               saldırtmışım üstüme 

         Duyarsın da çığlığımı                               Çıyanlara sokturmuşum yaramı 

         Çarmıha gerersin gövdeni diye                         En uz’una, ağzı kızılına…” 

           Ağısını emdirmişim yılanlara  

           Kara kara sülüklere 

         Bir “demokrasi-düşünce” eylemcisi olan yazar,  ülkesindeki toplumsal  “gel-git” lerin tarafıdır her zaman. Bu anlamda çok zor geçen süreçler yaşar yazar. Düşüncesi nedeniyle “dam“lara, “mapus“lara atılır. “İşkence” lerden geçirilir.  Halkının gövdesine “kir“, “yara” düşürüldüğü dönemlerde; yine “direnç“lidir, bilgedir o.  

Böylesi dönemlerde de aşağıdaki dizelerde olduğu gibi “öç” duygusunu bilemek, direncini artırmak için  Saltuklu Devleti’nin  kurucu Yabgu’su olan büyük “Ata“sı “Saltuk Bey” e döner yönünü. Sırtını ona dayar; ondan güç alır, onu kendi “kavga” sının  önderi bilir, sayar. 

“Saltuk atamın                             Öpmüşüm üç kez 

               yayını almışım sırtından           Alnıma tutmuşum 

         Kirişine yerleştirmişim yükünü               Güneş’e dönmüşüm yönümü 

         Üç okun üçünü de                                   Eğilmişim üç kez 

                   öcümle yıkamışım                                    taa sırtımdan 

           Çelik sırtını sıvazlamışım                                 belimden beri…” dizelerinde de anlattığı gibi  gerçek anlamda da “ölüm”le üç kez yüz yüze gelir. Böylesi acılı, ağrılı dönemlerde yine yüreğini büyük “ata”sının yüreğinin yanına koyarak “azrail”i çalımlar. Yaşama tutunur, halkının “kavga”sının yanında olmak, kalmak için. Bu “kavga” dolu yıllar onu biler; yaşadığı coğrafyanın insanı olmayı, kalmayı kotarır, başarır.  

Toplumsal “belleği” çok güçlü olan yazar, içinde yaşadığı toplumun “çözümleyici” sidir de; dirençli, dili, söylemi güçlü bir “bilge”liğin “giz”ini öğrenir, alır Anadolu insanının söz ustalarından; kendinden öncekilerin kaldırdığı kutsal bayrağın taşıyıcısı, değerlerinin savunucusu olur.  

Yazar, “toplumsal gel-git” leri tek başına yaşamaz hiç. Kişisel duygularını hiç bir zaman öne, açığa çıkarmaz. Kutsallarını,  “aşk”larını gizli tutar. Duygularının, “Toplumcu” görüşlerinin sonucu olan “kavga”sının önüne geçmesini istemez. Aşağıdaki dizelerde olduğu gibi insani bir “duygu” olan bu yoğunluğu   neredeyse  -kendinin, kavgasının- “ayıp”lısı sayar. Kendi duygusunun önüne durur, yine kendini “kendi”nin önüne atar, koyar. 

“…yokluğunun dikeni batmış yüreğime          tüfeğimin üstündeki elimdesin 

              gün batımlarına düşürmüşüm sensizliği     içimdeki ağılı dikende 

              kan kızıl akşamlara…                                            çekirdek çekirdek 

           bir bilinmez bulanık sulara                             ışıl ışıl kavga kavga 

           tutmuşum düşlerimi                               yanan namlulara sinmiş yasın       çakır dikenlerinin                                                doğru değil  bu               

         kaypak gülüşlerine                                              değil                                             sıralamışım kanımı                                            sen fazlasın bende 

                  canımı                                    kavgamın önündesin..”                                     

Yeri gelmişken yazarın Büyük Ata’sıyla ilgili bir bilgi sunmanın yararlı olacağını düşünüyoruz. Çünkü yazar kendini  büyük atasıyla öylesine özdeşleştirmiştir ki o yazarın bir tür enerji kaynağıdır. Onun her zaman atasına  sığınma duygusu bir umarsızlığın, ürkünün, ya da bir acınmanın sonucu olarak anlamdırılamaz; o yaşamsal tüm gücünü, direncini “Büyük Ata”sından aldığını düşünür. Onun en güçlü “direnç” gözesidir atası! İnancıyla taçlandırdığı her eylemin içinde, büyük “ata”sını yanı başına koyar, duyumsar. Her büyük eylemde büyük Atası Saltuk Bey’ledir. Onun “güç”lü yüreğini yüreğinin; elini, elinin yanında duyumsar. Sanlı “Kınık” boyunun Kavgadaki “duruşu”dur onun; “işkence”ler, “cezaevler”i bu büyük “enerji”yle aşılır, geride bırakılır.  

Saltuk Bey, Malazgirt Savaşından (l071) bir hafta önce Bizans İmparatoru Romen Diojen’in 20 bin seçkin şövalyesini Ani şehri önünde bozguna uğratan sanlı Selçuklu komutanıdır. Sultan Alpaslanla kan bağı olan bu Saltuk Bey; yazar Aysaltuk V. Öntaş’ın da büyük atasıdır. Bilindiği gibi bu “bey” Selçuklu ailesinin önemli isimlerindendir. 

Aynı zamanda Anadoluda kurulan ilk Türk Devleti olan Saltukluların  da yabgusudur (hanıdır). Saltuklu devleti yıkıldıktan sonra bu ailenin son yabgusu Melikşah’ın soyundan olanlar Tunceli yöresine yerleşirler. Bu aile İlhanlılar, Memluklüler, Kara Koyunlular, Ak Koyunlularla Osmanlı döneminde de bu yörede (Sakaman, Pertek, Çemişkezek) Çarsancak Beyleri; Erzurum Pasinler bölgesinde de  babadan oğula geçen sancak beyliklerini sürdürürler. Osmanlılar döneminde de babadan oğula geçen tek sancak beyliği bu (Melkişi) ailesine aittir. Çarsancak sancak beylerinden Baysungur han da yazar Aysaltuk V. Öntaş’ın yakın atasıdır. Yazarın bu alanda (Saltuklularla Ardılları)  adlı bir yapıtı da “İlay”yayınlarınca okuruyla buluşturulmuştur.            

 Yazar Aysaltuk V. Öntaş, Anadolu halkının aydınlanmasına dönük her zor  süreçlerin içinde  kesintisiz yerini alır. Bu nedenle de uzunca bir dönem siyasal yargılamalarla, sorgulamalara karşı karşıya bırakılır. Yazar her dönem olduğu gibi bu süreçleri de  

“geri” çekilmeden sürdürür.  

Onu 1980 sonrasında eğitim-öğretimin içinde görüyoruz. O artık olgun bir ışıtmacı olarak yayın yaşamına “yayıncı” olarak döner. Eğitim yayıncılığı döneminde Türk eğitimciliğine bir çok yapıtla katılır. Yazar bu dönemlerde eğitim-öğretim  yapıtlarının yanı sıra, edebiyatın çeşitli alanlarında da (Roman, öykü, öyküce -masal-, şiir, deneme, araştırma, inceleme) çeşitli ürünlerle yazınımıza (edebiyatımıza) katkıda bulunur.  

Yazar yine bu dönemde İlk öğretim okullarının tüm sınıflarına yönelik İlk Aşama Ünite Dergilerini, Hasat Matematik Dergilerini, Orçun Test Dergileri’yle çeşitli eğitim kitaplarını yeterli düzeydeki eğitimcilerle birlikte hazırlar, yayınlar. Bu yardımcı ders kitaplarının yurt genelinde tüm eğitim-öğretim okullarında yaygın bir şekilde kullanımını gerçekleştirir.  

Bu sayede milyonlarca ilk öğretim öğrencisinin yüreklerine, on binlerce öğretmenin belleklerine ulaşır. Öyküleriyle, masallarıyla, şiirleriyle onların sevgisini, beğenisini kazanır.          Yapıtlarında “Türkçe” mizin kullanımına dönük aşırı duyarlılığı aynı kesimlerce kısa sürede coşkulu bir çoğunlukla karşılık bulur, olur alır; desteklenir. Yazar bu süreci, “ana dil Türkçe”nin yabancı kökenli sözcüklere karşı savaşımının yeni bir düzleme taşındığı süreç olarak nitelendirir. Çeşitli nedenlerle dilimize giren yabancı kökenli sözcükleri; gündelik konuşma diliyle, eğitim-öğretim araçlarıyla yersiz, özensiz kullanmanın  “Türkçe”mizi büyük bir tehlikeyle karşı karşıya bıraktığı görüşünü bayraklaştırır. Bu konuyu her yerde işler, anlatır. Eğitim-öğretim çevresinden coşkulu bağlaşıklar kazanır, bulur. 

Böylesine yüreklendirici, duyarlı bir bağlaşıklıklar ortamından yükselen güçlü sesin, desteğin ışığıyla yazar;  ana dilimiz “Türkçe”yle ilgili çalışmalarını, “Türkçe”nin kullanımıyla ilgili araştırmalarını yoğunlaştırır.   Yapıtlarındaki sözcüklerle tümce yapılarının dokusunu, ana dilin kullanımına uygunluğu üzerine kurar. Onun kullandığı öz Türkçe, ana dilimize gösterdiği özen, duyarlılık;  öğretmenlerle öğrencilerin dışındaki kesimlerce de gözlerin  kendisine çevrilmesini neden olur. Yazar bu süreci coşkulu yığınsal kalabalıklarla taçlandırır. Alan çalışmasını büyütür, genişletir, konuyla ilgili değişik bölgelerde  “Türkçe”nin kullanımıyla ilgili çalışmalar yapar. Gittiği her yerde övünçlü bir duyarlılıkla karşılanır.       Aysaltuk V. Öntaş 2000-2004 yılları arasında sürdürdüğü  söyleşiler  süresince   yüz binlerce  katılımcının usuna belleğine “Türkçe” duyarlılığını yineler. Onları ana dillerine sahip çıkmaları konusunda uyarır, ana dilimiz Türkçemizin gerçek koruyucularının, yaşatıcılarının “kendi”leri olduğu konusunda uyarılarını sürdürür durmadan, yorulmadan        

Yazarın savunduğu  düşüncelerinin, düşlerinin köklerini, derinliklerini anlama, kavrama bakımından da bu yazıyı çok etkileyici buluyoruz;         

 “Her soylu oluşun, duruşun; ışığın önünde, tanıklığında oluştuğuna inanırdı babam. Güneş’e hiç sırtını dönmeyen, beyaz gülüşlü bir bozkır bilgesiydi. Dağarcığı, gönlü, güreli; dili, söylemi kekik, gelincik kokulu, dokulu bir “Kızılırmak”lıydı.     Toprak üstünde “baba” gibi değil; “Ata” gibi dururdu hep. Kuşlar onun gibi konuşur, ağaçlar onun gibi yeşil yüklenirdi. Toprak ana onun gibi içlenir, göğüslenir; yel, su, bulut onun gövdesini taşırdı; o da Güneş’in.. 

          Çocuk düşlerimin ortasında, 

         “Bulutlar neden Güneş’e yakın dururlar baba?” dediğimde; beyaz gülüşüyle;    “Ay da yıldızlar da ona yakın durur. Kuşlar, bulutlar ona yakın uçarlar oğul! Toprak, su gözesi ona doğru akar; ağaçlar ona topurcuklanır, dağlar ona bakar çiçeklenir; yılanlar, çıyanlar ona kıvrımlanır, karanlık ondan ürker, ihanet onun olmadığı yerlerde büyür, yürür. Kar’a beyazı o verir Sarı Çiğdem’im!” derdi. 

         Ben de yaşıtlarım gibi  Güneş’e yakın durmak için Yiğren dağının doruklarına çıkar; az ötemdeki Erciyes’e, Melendiz’e, Hırka’ya; çoğunlukla da Hasan dağına bakardım. Sırtımı babam gibi Güneş’e hiç dönmeyeceğime ant içerdim günbatımı yellerinin (rüzgarlarının) önünde. Sonra yönümü kuzeye döner, babamı her dönem alt üst eden Malya Ova’sını (çölü)’nü izlerdim her mevsim. Başımı yukarılara kaldırır, mavi boyunlu turnaların adımın ilk abecesini (harfini) göğün mavisine çizerek üstümden geçişlerini izler, sevinçle karşılardım. Göğsüm ilkyaz (bahar) toprakları gibi kabarır, kanatlanırdım yaz kuşları gibi.  

         Toprağın her oluşunda, uyanışında; flamingolarla ak göğüslü toylar, gri renkli çulluklar geçerdi Malya Ovası’nın güney ucundan Seyfe Gölü’ne, babamın yüzündeki gölgeleri derinleştirerek. Toprağın karnını yararak akan sularımızın kıyılarına duran kekliklerin, turaçların çığlıklarına düşerdi çocukluğum. Akreplere, çıyanlara öptürürdüm yaramı (!) Etlerimi sülüklere parçalattırırdım (!)..  

         Ak çizgili al bir atın üstünde, delice kuşlarının göğüs boşluklarından Malya Ovası’nın uçsuz bucaksız yeşilini gösterirdi babam.  

         “- Ay göğüslü, kar göğüslü Bozkır tayım; bak ovaya, bak ovaya!.. 

         Öfkemin öcümün üstüne “Malya” oturmuştur. Çabuk büyüyesin ki kaldırasın onu gösümün üstünden oğul! Derdi… 

         …Torosların yükseltilerinden yaralı bereli Hasan Dağı’nı, Ihlara’yı geçerek toprağımıza yorgun düşen ilkyaz yağmurlarını ilk bilinçli gövdemde duyumsadığımda; 68 kuşağının anakarayı kucaklayan sarsıcı söylemlerinin çığılığıyla karşılaşmıştım. İçimdeki sesin Malya’dan beslendiğini ayrımsamıştım. Dede Korkut’un dili dilimde,  Sarı Saltuk’un, Hacı Bektaş’ın, Yunus’un, Pir Sultan’ın eli gövdemde; Malya Ovası’nın göğe bakan yüzünde dizlerimin üstünde doğrulmuş, bilincimin üstündeki karanlık örtülerin sorumlularına baş kaldıranın bir “biz” olmadığımızı anlamıştım o gün. 

         18’lik gövdemle, Anadolu halkının 1240’lı yıllarda kendi ulus değerlerini, varoluşlarını, duruşlarını; başka ulusların (Acem-Arap) değerleriyle değiştirmeye kalkan Selçuklu Sultanı Gıyasettin Keyhusrev ll’ye karşı başlattıkları kalkışmada (isyanda) sultanın Frenklerden oluşan ordusu karşısındaki Malya Çölü “yenil”gilerini kucaklamıştım. İçimdeki en son “köylü”yü, Malya Ovası’ndaki Sekiz Yüz Yıllık Ulus çığılığının yanına bırakmış, kucağımda mor gülüşlerin gölgesiyle “Kızılırmak”ı geçmiştim tüm öç duygumla!.. 

         Sonraki günlerde yüreğimi, kendi kuşağımın ışıtmacılarının yüreklerinin yanına koydum. Düşlerini demir parmaklıkların dışında tutmayı başaranların gövdelerine doladım kollarımı. Soğuk demirlerin, kuşağımın bileklerine kenetlendiği ilk anı; ilk kurşunun kaypaklığını, dar ağaçlarında büyüyen beyaz gövdelerin mavi gölgelerini hiç hiç unutmadım.         

         Erken düşen gövdelerin ardılları olan ilkyaz sürgünlerinin seslerini öptüm dağlarda. Ak ışıltılı bozkır türkülerini kentlerin sessiz sokaklarındaki yalnız evlerin çatılarına taşıdım sonyaz güvercinleriyle. Varoşlardaki yoksul sofraların kıyısına tutunmuş ağıtların resimlerini çizdim dilimle, soğuk kış öfkelerine gömdüm ellerimi.        Yazdım mevsimleri alkımların diriliğinde, çevrimlerinde. Aylı gecelerin çalınmış gülüşlerini topraklarına eken insanları fotoğrafladım belleğime, yüreğime… 

         Sürülmüş karacalara, yılkılarından erken alınmış atlara, taylara dar ağacı kuranlara ilenen (beddua eden) toprağı esenledim hep. Bozkırların ağılanmış seslerini yıkadım. Işıltılı kar günlerinin çiğnenmemiş ezgilerini soludum üstümüze örtülü gecelerde. Gövdemdeki, yüreğimdeki söylenmemiş türküleri söyledim. Seyfe Gölü’nden çığlık çığılığa kalkan mavi boyunlu turnaların, Malya Ovası’nın topraklarını gölgeleriyle yıkayışını kovaladım. Milyon yıllık özlemim bildim, kucakladım çakır dikenlerini yaz sıcaklarında. Dağ kevenlerinin üstüne oturttum çığılığımı; kapattırmadım, açık tuttum yaramı hep!.. Baba İshak’ın, beyaz gülüşlü babamın “Malya” türküsünü dilimden düşürmedim, unutmadım dumanların acının giysisi olduğunu.  

         Belleğimdeki, yüreğimdeki bu soylu söğüt ağaçlarının niye gölgesiz Güneş’e dönük durduklarını anımsatmak istedim bu türkülerle sizlere…  

         Türkülerimizi söylemeniz dileğiyle. 

                                                        İlkyaz 2000 / aysaltuk v. öntaş.